Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày để tìm marker

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là phương pháp chẩn đoán ngày càng được sử dụng phổ biến nhằm phát hiện nhanh chóng các chất chỉ điểm ung thư dạ dày như CEA, kháng nguyên CA 19-9, CA 72-4… Cùng tìm hiểu bài viết bên dưới để biết thêm thông tin và ý nghĩa của phương pháp này nhé.

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày

1. Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là gì?

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày còn được gọi là phương pháp tìm chất chỉ điểm ung thư dạ dày (marker ung thư dạ dày) có trong máu của bệnh nhân. Xét nghiệm này có vai trò cùng với các phương pháp tầm soát khác nhằm chẩn đoán chính xác bệnh ung thư dạ dày.

Chất chỉ điểm ung thư dạ dày (hay dấu ấn ung thư dạ dày/marker ung thư dạ dày) là các chất hóa học có thể xuất hiện trong máu khi có khối u dạ dày ác tính. Ví dụ như các kháng nguyên carcinoembryonic (CEA) và kháng nguyên CA 19-9 tăng lên nhiều lần.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bị ung thư dạ dày không có hiện tượng tăng chất chỉ điểm ung thư hoặc tăng ở những bệnh lý khác không phải ung thư dạ dày. Vì thế khi phát hiện các marker ung thư dạ dày tăng, người bệnh vẫn cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác.

Thông qua xét nghiệm máu, bác sĩ có thể tìm thấy các chất chỉ điểm ung thư dạ dày

2. Ai cần làm xét nghiệm máu phát hiện ung thư dạ dày?

Ung thư dạ dày là căn bệnh ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Đây là kết quả của những tổn thương tiền ung thư không được điều trị dứt điểm như nhiễm khuẩn HP, polyp dạ dày, loét dạ dày… Căn bệnh này có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây ra mối đe dọa lớn đến sức khỏe người bệnh. 

Tuy nhiên, các triệu chứng ung thư dạ dày giai đoạn đầu thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác ở đường tiêu hóa, làm chậm việc phát hiện bệnh. 

Vì vậy, chủ động tầm soát ung thư dạ dày là cách tốt nhất để phòng ngừa căn bệnh này. Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư dạ dày bao gồm: Người nghiện thuốc lá, người trên 40 tuổi (đặc biệt là nam giới), người hay ăn các loại thực phẩm làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, trong gia đình có tiền sử mắc ung thư dạ dày và người có bệnh lý dạ dày mạn tính.

Ngoài ra, bạn cũng nên tầm soát ung thư dạ dày bằng xét nghiệm máu khi xuất hiện một trong những dấu hiệu bất thường sau: Chán ăn, ợ chua, ợ nóng, hay đau bụng vùng thượng vị, sút cân nhanh, đi ngoài phân đen hoặc nôn ra máu…

Chủ động tầm soát ung thi dạ dày khi có các dấu hiệu bất thường

3. Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày gồm những gì?

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày, người bệnh cần thực hiện lấy máu và kiểm tra các chỉ số sau:

• Xét nghiệm bắt buộc: Đó là các xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm đông máu cơ bản, xét nghiệm viêm gan, HIV… Người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm này để xác định có đủ điều kiện thực hiện các phương pháp tiếp theo hay không.

• Xét nghiệm tìm marker ung thư dạ dày: Bao gồm xét nghiệm định lượng kháng nguyên CA 72-4, CEA, CA 19-9. Các xét nghiệm này giúp phát hiện sớm ung thư dạ dày, xác định giai đoạn ung thư và theo dõi hiệu quả điều trị ung thư cũng như khả năng tái phát.

4. Các marker ung thư dạ dày có thể phát hiện qua xét nghiệm máu

Dựa trên các chỉ số CA 72-4, CA 19-9, CEA bác sĩ có thể đưa ra các phán đoán về khả năng mắc bệnh ung thư dạ dày, cụ thể như sau:

4.1. Xét nghiệm chỉ số CA 72-4

CA 72-4 là kháng nguyên carbohydrate hay còn gọi là kháng nguyên ung thư (Carcinogen Antigen). Thông thường, chỉ số CA 72-4 trong máu sẽ thấp hơn hoặc bằng 6 U/ml và nó sẽ tăng cao ở một số loại ung thư bao gồm ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tụy, ung thư buồng trứng.

Ở người khỏe mạnh CA 72-4 có thể tăng trong 7,8% số trường hợp xét nghiệm máu hoặc tăng do các bệnh khác không phải ung thư như: nhiễm khuẩn HP, polyp dạ dày hoặc loét dạ dày…

Khi nào giá trị CA 72-4 cảnh báo bệnh ung thư dạ dày?

Khả năng chẩn đoán ung thư dạ dày với xét nghiệm này rất thấp chỉ bằng 0,18%, nghĩa là nếu tình cờ phát hiện CA 72-4 tăng thì khả năng người đó bị ung thư dạ dày chỉ chưa đến 0,2%.  

Tuy nhiên trong bệnh ung thư dạ dày, chỉ số này tăng từ cao thì nguy cơ bệnh ở giai đoạn muộn và đã có di căn. Vì thế, theo Hiệp hội phòng chống ung thư dạ dày Nhật Bản, xét nghiệm CA 72-4 không dùng để phát hiện ung thư dạ dày giai đoạn sớm, mà có ý nghĩa tiên lượng và theo dõi hiệu quả điều trị.

Chỉ số xét nghiệm CA 72-4 trong tầm soát ung thư dạ dày

4.2. Xét nghiệm CEA

Carcinoembryonic antigen (viết tắt CEA) là kháng nguyên ung thư bào thai, có giá trị bình thường thấp hơn 5 ng/ml máu. Dù là kháng nguyên ung thư, nhưng CEA vẫn có thể tăng trong các bệnh lành tính như: viêm gan, xơ gan. tắc mật, viêm tụy, suy giáp, viêm ruột, polyp đại tràng. 

Ngoài ra chỉ số này cũng tăng trong một số bệnh ung thư ác tính đường tiêu hóa như ung thư dạ dày, ung thư thực quản, ung thư tuyến tụy, ung thư đại tràng hoặc ung thư ngoài đường tiêu hóa.

Vì độ đặc hiệu không cao nên CEA được chỉ định thực hiện trong các trường hợp sau:

• Bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị ung thư nhưng chưa xác định được rõ ràng

• Người bệnh đã được chẩn đoán mắc ung thư dạ dày, cần xét nghiệm CEA để đánh giá hiệu quả điều trị, tiên lượng bệnh và phát hiện khối u tái phát.

• Để phát hiện khối u đã xâm lấn, di căn đến các khoang trong cơ thể, như ung thư dạ dày di căn gan, di căn hạch…

Xét nghiệm kháng nguyên CEA

4.3. Xét nghiệm chỉ số CA 19-9

Tương tự như các xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư dạ dày khác, sau khi lấy máu, nhân viên y tế sẽ tiến hành tách lấy huyết tương và phân tích chỉ số CA 19-9 có trong huyết tương.

Thông qua chỉ số này, bác sĩ có thể xác định được giai đoạn bệnh ung thư dạ dày, qua đó đánh giá được mức độ xâm lấn, di căn gan, phúc mạc của tế bào ung thư, đồng thời đánh giá khả năng đáp ứng điều trị của bệnh nhân ung thư.

Ở người bình thường CA 19-9 có giá trị nhỏ hơn 37 U/ml máu, nó có thể tăng trong nhiều trường hợp như:

• Bệnh lành tính: Xơ gan, viêm đường mật, tắc mật, loét dạ dày tá tràng, viêm tụy cấp, viêm tụy mạn…

• Ung thư các cơ quan trong đường tiêu hóa như: : Ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư đường mật…

• Ung thư ngoài đường tiêu hóa: Ung thư phổi, ung thư hệ tiết niệu, ung thư buồng trứng, ung thư tuyến giáp…

Lưu ý trước khi xét nghiệm CA 19-9 người bệnh cần được ăn uống, nghỉ ngơi đầy đủ để chuẩn bị sức khỏe, tinh thần ở trạng thái tốt nhất khi xét nghiệm.

4.4. Xét nghiệm pepsinogen I, Pepsinogen I/II

Pepsinogen là một protein tồn tại ở hai dạng được ký hiệu là PG I và PG II, do tế bào chính của niêm mạc dạ dày tiết ra. Lượng PG I và PG I/II giảm khi có viêm teo niêm mạc dạ dày.

Bình thường giá trị của PG I trong máu lớn hơn 70 ng/ml, tỷ lệ PG I/II sẽ lớn hơn 3. Khi nồng độ PG I và PG I/II  thấp hơn các giá trị nêu trên được gọi là dương tính và là ngưỡng để chỉ niêm mạc dạ dày bị teo có nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày.

Hiện nay xét nghiệm này chủ yếu được xét nghiệm để tìm ra những người có nguy cơ cao bị viêm teo niêm mạc dạ dày và ung thư dạ dày, sau đó tiến hành các biện pháp tầm soát ung thư dạ dày chính xác hơn.

Xét nghiệm định lượng Pepsinogen

5. Chi phí tầm soát ung thư dạ dày bằng xét nghiệm máu

Theo khảo sát, chi phí xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày ở  hầu hết các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh hiện nay trung bình khoảng 300.000 – 400.000 VNĐ/chỉ sổ. 

Tuy nhiên, con số cụ thể sẽ thay đổi tùy thuộc vào địa chỉ khám, phương pháp thực hiện, trang thiết bị và trình độ bác sĩ …

Vì thế khi muốn tầm soát ung thư dạ dày bằng phương pháp xét nghiệm máu tìm chất chỉ điểm ung thư, bạn nên lựa chọn cơ sở uy tín, không nên ham rẻ mà gặp tình trạng “tiền mất tật mang”.

6. Quy trình xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày 

Quy trình xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày sẽ được tiến hành tương tự như các xét nghiệm máu thường quy khác. Sau khi thăm khám lâm sàng và có sự nghi ngờ người bệnh mắc ung thư dạ dày, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm máu theo quy trình sau:

Trước khi xét nghiệm, hầu hết người bệnh sẽ thắc mắc có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày không? Đối với phần lớn các xét nghiệm máu, bạn có thể ăn uống bình thường trước khi xét nghiệm, nếu cần nhịn ăn trong một khoảng thời gian nào đói, bác sĩ sẽ cần nhắc nhở bạn.

Quá trình lấy máu như sau: 

• Bạn có thể lấy máu ở tư thế ngồi hoặc nằm, trong trường hợp bị sợ kim tiêm hoặc cảm thấy không khỏe hãy thông báo ngay cho nhân viên y tế để được chăm sóc tốt hơn.

• Sau khi đã chọn vein, nhân viên y tế sẽ cuốn garo quanh cánh tay, phía trên khu vực lấy mẫu. Lúc này bạn cần nắm chặt bàn tay để tĩnh mạch nổi lên rõ ràng hơn.

• Sau khi đã lấy đủ lượng máu theo yêu cầu, bạn sẽ được dán băng cá nhân, đồng thời nên gấp khuỷu tay để hạn chế chảy máu.

Khi quá trình lấy máu kết thúc, bạn nên hỏi thời gian chờ kết quả vì một số xét nghiệm chỉ cần thực hiện trong thời gian ngắn, nhưng cũng có những chỉ số cần đợi trong vài tiếng hoặc vài ngày mới có kết quả.

Có thể nói, xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là một loại xét nghiệm an toàn, nguy cơ gây ra biến chứng là cực kỳ hiếm gặp. Tuy nhiên sau khi lấy máu bạn có thể gặp các vấn đề sau: Chảy máu và bầm tím tại điểm lấy máu, cảm thấy đau nhẹ trong vài phút, choáng váng, ngất xỉu…

Quy trình xét nghiệm tìm chất chỉ điểm ung thư dạ dày

7. Chỉ xét nghiệm máu liệu có kết luận được ung thư dạ dày không?

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là danh mục khám thiết yếu trong quy trình tầm soát ung thư. Nó có vai trò tìm ra các dấu ấn ung thư nhưng làm xét nghiệm này thì có đủ để kết luận chắc chắn mắc ung thư dạ dày hay chưa?

Như đã trình bày ở trên, các marker ung thư dạ dày không chỉ tăng khi xuất hiện ung thư dạ dày mà chúng còn tăng trong nhiều trường hợp khác như xơ gan, nghiện thuốc lá, viêm tụy…

Do đó, nếu chỉ thực hiện máu để chẩn đoán ung thư dạ dày là chưa đủ cơ sở để kết luận. Để có kết quả chính xác, bác sĩ cần chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu khác như nội soi dạ dày, sinh thiết dạ dày…

Tầm soát và chẩn đoán ung thư dạ dày cần phối hợp nhiều phương pháp để cho kết quả chính xác nhất

Như vậy, xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là một phương pháp nhanh gọn, ít xâm lấn giúp đưa ra định hướng chẩn đoán phù hợp, góp phần phát hiện sớm bệnh ung thư dạ dày, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời.

Nếu cần bất kỳ sự trợ giúp nào về căn bệnh ung thư dạ dày, bạn có thể ĐĂNG KÝ TƯ VẤN gọi ngay đến HOTLINE MIỄN CƯỚC 24/7 18000069 để được các chuyên gia tư vấn MIỄN PHÍ nhé