Xạ trị proton – Bước tiến mới vượt trội cho người bệnh ung thư!

Xạ trị proton đã mở ra một bước tiến mới vượt trội trong điều trị ung thư bởi khả năng nhắm mục tiêu tập trung vào các tế bào ung thư nên tiêu diệt khối u hiệu quả trong khi vẫn bảo toàn sự khỏe mạnh cho các tế bào bình thường của cơ thể. Cụ thể hơn về điều này, cùng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Xạ trị Proton

1. Xạ trị Proton là gì?

Xạ trị proton (hay còn được gọi là liệu pháp proton trong xạ trị) là một liệu pháp xạ trị ngoài sử dụng những chùm hạt proton có năng lượng cao, thông thường từ 160-230 MeV khi các hạt này được phóng đi với tốc động vô cùng nhanh, khoảng 70-80% tốc độ ánh sáng để tiêu diệt các tế bào ung thư.

Xạ trị proton có thể được sử dụng đơn độc, hoặc được phối hợp với  xạ trị tia X, phẫu thuật, hóa trị, liệu pháp miễn dịch tùy theo loại ung thư và tình trạng bệnh của bạn.

Trong phương pháp này, các máy gia tốc synchrotron hoặc cyclotron được sử dụng để làm tăng tốc độ của các hạt proton. Và tốc độ cao này tạo ra năng lượng cao cho các hạt proton khiến chúng tiến đến độ sâu mong muốn để tiếp cận, tiêu diệt các khối u trong cơ thể.

2. Phương pháp xạ trị Proton hoạt động như thế nào?

Xạ trị proton được coi là công nghệ xạ trị TIẾN TIẾN NHẤT để điều trị ung thư hiện nay bởi với các đặc điểm độc đáo về cách các proton tương tác với các tế bào trong cơ thể con người, xạ trị proton sẽ tiếp cận “có mục tiêu” hơn, tập trung vào các tế bào ung thư và ít gây tổn thương các tế bào khỏe mạnh xung quanh so với phương pháp xạ trị thông thường.

Vậy cụ thể thì các hạt proton này hoạt động như thế nào?

Cơ chế hoạt động của phương pháp xạ trị proton

Trước tiên, bạn có thể hiểu một cách đơn giản thế này, tất cả các mô trong cơ thể điều được tạo thành từ các hạt nhân và bay xung quanh hạt nhân là các hạt tích điện âm. Do đó, khi các proton (hạt tích điện dương) giàu năng lượng đi qua gần các hạt tính âm này, nó sẽ thu hút các hạt tích điện âm và kéo chúng ra khỏi vị trí vốn có của chúng. Kết quả là cấu trúc bình thường của AND cũng như các tế bào bị phá vỡ , mất khả năng phân chia và tăng sinh.

Trong khi cả tế bào khỏe mạnh và tế bào ung thư đều sẽ nỗ lực sửa chữa tổn thương do proton gây ra nhưng khả năng sửa chữa của một tế bào ung thư thường kém hơn.

Ngoài ra, nhờ một cơ chế đặc biệt mà phần lớn liều phóng xạ của các hạt proton đều được giữi lại các tế bào ung thư mà không đi qua cơ thể chứ không như tia X của phương pháp xạ trị thông thường (các tia x tiếp tục thoát ra khỏi tế bào ung thư và gây hại cho các tế bào khỏe mạnh xung quanh).

Đó là lý do tại sao phương pháp xạ trị proton chỉ tác động mạnh tới tế bào ung thư và ít gây hại cho các tế bào khỏe mạnh khác.

>>> Góc giải đáp: Xạ trị có được hưởng bảo hiểm không?

3. Ưu điểm phương pháp xạ trị proton

Nếu bạn đã tìm hiểu cách thức xạ trị proton mà tôi đã chia sẻ ở phần 2 thì có lẽ bạn cũng đã phần nào cảm nhận được sự “lợi hại vượt trội” của phương pháp này. Tuy nhiên, dưới đây tôi sẽ chỉ cho bạn thấy được một cách rõ ràng hơn nhưng ưu nhược điểm của nó.

3.1. Ưu điểm

Phương pháp xạ trị bằng proton là phương pháp hiện đại và tiên tiến, nó có nhiều ưu điểm so với những phương pháp truyền thống phẫu thuật, hóa trị…

• Với các trường hợp ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm: Xạ trị bằng proton có khả năng điều trị khỏi hoàn toàn, tương đương với phẫu thuật. Đặc biệt, xạ trị proton còn tỏ ra ưu việt hơn khi không gây tổn thương và rối loạn của cơ quan tổ chức xung quanh, ít gây đau đớn, thời gian bình phục nhanh.
• Với các trường hợp ung thư ở những vị trí mà phẫu thuật khó có thể tiến hành được, hoặc nếu tiến hàng phẫu thuật sẽ gây ảnh hưởng nặng nề, khó hồi phục (ung thư vòm họng) thì xạ trị proton lại có thể can thiệp và chữa trị hiệu quả.
• Chiếu xạ proton không gây nhiễm độc toàn thân như hóa trị, ít tác dụng phụ hơn, tác dụng phụ ít gây khó chịu cho bệnh nhân, không gây ra những biến chứng cấp tính, hoặc mãn tính ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh.
• Ngoài ra xạ trị còn được dùng trong một số trường hợp khác như: cầm máu, giảm chèn ép do khối u quá lớn, giảm đau (trong di căn cột sống, xương)…

Cùng là phương pháp dùng các tia bức xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư nhưng xạ trị bằng proton lại ưu việt hơn hẳn và được các bác sỹ đầu ngành ưu tiên sử dụng hơn khi điều trị cho bệnh nhân. Sau đây là một số ưu điểm của xạ trị bằng proton so với xạ trị bằng tia X:

• Khi dùng tia X thì có khoảng 60% lượng bức xạ có thể ảnh hưởng đến các mô xung quanh khối u. Điều nay gây tổn thương cho các tế bào lành lặn. Khi sử xụng hạt proton để xạ trị thì hiện tượng này được giảm đáng kể.
• Khi dùng các máy gia tốc để tăng tốc độ của proton, tạo ra bức xạ cao hơn chiếu đến khối u. Điều này làm tăng số lượng các tế bào ung thư được tiêu diệt.
• Phương pháp hiện đại xạ trị proton gây ra ít tác dụng phụ hơn, và các tác dụng phụ này có mức độ nghiêm trọng thấp hơn như: mệt mỏi, buồn nôn trong và sau điều trị.
• Xạ trị bằng tia X, xã bức xạ chủ yếu chỉ tập trung ở bề mặt cơ thể, khó tiếp cận những khối u nằm sâu phía trong. Trong khi đó xạ trị proton sẽ tập trung chiếu vào vị trí khối u, có thể điều trị những khối u ở vị trí mà tia X không thể tác động đến được.
• Tỉ lệ tái phát ung thư thấp hơn khi bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp xạ trị proton.

3.2. Nhược điểm

Tuy có rất nhiều ưu điểm so với các phương pháp điều trị cũ, xạ trị bằng proton vẫn tồn tại những nhược điểm nhất định.

• Phương pháp sử dụng thiết bị hiện đại và đắt tiền, vậy nên chi phí điều trị vẫn còn khá cao.
• Chính vì sử dụng thiết hiện đại nên không phải cơ sở y tế nào cũng có thể trang bị để phục vụ bệnh nhân.
• Xạ trị proton không điều trị được mọi loại ung thư.

4. Xạ trị proton được chỉ định trong trường hợp nào?

Với cơ chế của phương pháp xạ trị proton, cùng với ưu nhược điểm của nó thì phương pháp xạ trị proton rất hữu ích để điều trị các khối u chưa lan rộng và gần các bộ phận quan trọng của cơ thể (gần não và tủy sống). 

Nó cũng được ưu tiên sử dụng để điều trị cho trẻ em và người cao tuổi vì ít gây tổn thương đến các tế bào xung quanh nên khả năng hồi phục sức khỏe sau xạ trị là cao hơn. Trẻ em có thể được điều trị bằng proton cho bệnh ung thư não và tủy sống. 

Liệu pháp proton cũng có thể được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư dưới đây:

• Ung thư hệ thần kinh trung ương, bao gồm u bướu, chondrosarcoma và u màng não ác tính.
• Ung thư mắt, bao gồm u ác tính hoặc u hắc tố
• Ung thư đầu và cổ, bao gồm ung thư khoang mũi và ung thư xoang cạnh mũi và một số bệnh ung thư vòm họng (Xem thêm: Triển vọng mới trong xạ trị vùng đầu cổ)
• Ung thư phổi
• Ung thư gan
• Ung thư tuyến tiền liệt
• Sarcomas cột sống và xương chậu, đó là ung thư xảy ra trong các mô mềm và xương
• Khối u não (không ung thư)

5. Thời gian cần thiết cho mỗi lần xạ trị proton

Có rất nhiều yếu tố tác động đến thời gian mỗi lần bạn điều trị bằng liệu pháp Proton, chẳng hạn như:

• Phần cơ thể được điều trị.
• Số lần xạ trị.
• Khối u của bạn có thể dễ dàng xác định vị trí bằng tia X hoặc chụp CT trong quá trình định vị hay không.
• Thời gian chờ đợi chùm tia proton di chuyển sau khi kết thúc đợt điều trị cho người khác. Hầu hết các trung tâm điều trị chỉ có một máy proton….

Nhưng thông thường mỗi lần xạ trị proton sẽ kéo dài từ 15-30 phút, bắt đầu từ khi bạn vào phòng điều trị.

Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý là thời gian xạ trị của bạn có thể thay đổi theo từng ngày. Điều này là do bác sĩ nhắm mục tiêu vào các khu vực khác nhau  và sử dụng các phân đoạn chùm tia proton khác nhau.

Ví dụ như, một phương pháp điều trị có thể cung cấp một phần tổng liều bức xạ cho các hạch bạch huyết và các mô khỏe mạnh xung quanh khối u có thể chứa một lượng nhỏ khối u. Một phương pháp điều trị khác có thể cung cấp một liều bức xạ cho khối u chính.

6. Quy trình xạ trị proton

Khi tiến hành xạ trị proton, bạn cần tiến hành qua các bước sau:

6.1. Chuẩn bị

Trước khi trải qua liệu pháp proton, bạn sẽ cần phải chụp CT hoặc chụp cộng hưởng từ hạt nhân  (MRI) để xác định vùng cơ thể bạn cần được điều trị và cách tiếp cận tốt nhất với chùm tia proton.

Từ đó, bác sĩ sẽ tìm ra một tư thế thoải mái nhất cho bạn trong quá trình xạ trị và đánh dấu tạm thời hoặc vĩnh viễn bằng một hình xăm. Điều này đặc biệt quan trọng vì bạn sẽ phải nằm yên trong khi xạ trị.

6.2. Tiến hành

Đầu tiên, bạn sẽ được định vị trên bàn, đêm và ghế nâng sẽ được sử dụng để giữ cố định vị trí cơ thể của bạn trong thời gian xạ trị.

Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện các chuẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp X-quang hoặc CT để đảm bảo cơ thể bạn đang ở cùng một vị trí chính xác trước mỗi lần điều trị.

Tiếp đó, bác sĩ sẽ rời khỏi phòng và đi đến một khu vực khác – nơi họ có thể theo dõi bạn.

Những gì tiếp tục diễn ra sẽ phụ thuộc vào loại máy trị liệu proton mà bác sĩ chỉ định cho bạn:

• Nếu đó là một máy xạ trị proton xoay quanh bạn: Chiếc bàn mà bạn nằm trượt từ từ vào “lỗ tròn” của máy và máy quay xung quanh bạn để chiếu chùm proton trực tiếp vào các điểm chính xác trên cơ thể bạn.
• Nếu đó là một máy xạ trị proton không di chuyển: Chiếc bàn định vị bạn sẽ di chuyển và máy trị liệu proton sẽ vẫn đứng nguyên. Tần suất chuyển động của bàn trong quá trình điều trị được điều khiển từ xa bởi bác sĩ xạ trị của bạn và phụ thuộc vào tình trạng bệnh của bạn.

Bạn sẽ không thể cảm nhận được bức xạ trong quá trình điều trị bằng liệu pháp proton.

6.3. Kết thúc xạ trị

Khi buổi trị liệu của bạn hoàn tất, bạn có thể đi về nhà trong ngày. 

Bạn sẽ không bị nhiễm phóng xạ hoặc phát ra bức xạ và có thể sẽ không cảm nhận được tác dụng phụ trong lần bức xạ đầu tiên. Các tác dụng phụ ấy thường phát triển theo thời gian.

>>> Xem thêm: Sau khi xạ trị sống được bao lâu?

7. Các dụng phụ của xạ trị Proton

Cũng như các phương pháp xạ trị khác, xạ trị proton có thể gây ra các tác dụng phụ khi các tế bào ung thư chết hoặc khi năng lượng từ chùm proton làm hỏng mô khỏe mạnh.

Mặc dù các bác sĩ có thể giúp bạn hạn chế tốt hơn nguy cơ gặp các tác dụng phụ bởi kỹ thuật tập trung năng lượng proton cao nhất vào khu vực khối u mong muốn nhưng một phần năng lượng này vẫn có thể lan sang các mô khỏe mạnh xung quanh.

Những tác dụng phụ bạn gặp phải sẽ phụ thuộc vào phần cơ thể bạn đang được điều trị và liều xạ trị proton bạn nhận được.

Nói chung, tác dụng phụ phổ biến của xạ trị proton bao gồm:

• Mệt mỏi.
• Rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy.
• Khó nuốt
• Nôn và buồn nôn
• Đau đầu
• Rụng tóc, lông và làm đỏ da, đau nhức quanh bộ phận cơ thể bạn đang điều trị

Một số tác dụng phụ muộn có thể gặp phải sau vài tháng, thậm chí là vài năm điều trị và thường những tác dụng phụ này sẽ ảnh hưởng vĩnh viễn tới người bệnh:

• Thay đổi não
• Thay đổi tủy sống
• Thay đổi phổi
• Khô khan
• Phù bạch huyết
• Ung thư thứ phát

8. Biện pháp giảm tác dụng phụ của xạ trị proton, nâng cao sức đề kháng hỗ trợ điều trị ung thư

Xạ trị proton ưu việt hẳn hơn nhiều phương pháp xạ trị, tuy nhiên nó vẫn có thể tiêu diệt nhầm các tế bào khỏe mạnh, gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn.

Và để làm giảm các triệu chứng này, bên cạnh chế độ nghỉ ngơi hợp lý, chế độ ăn giàu dinh dưỡng bạn có thể kết hợp sử dụng sản phẩm hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch cho người bệnh như KING FUCOIDAN.

King Fucoidan & Agaricus là sự kết hợp tuyệt vời của Fucoidan Nhật Bản từ tảo Mozuku và nấm Agaricus – bộ đôi thành phần với tác dụng hiệp đồng giúp tăng cường khả năng tiêu diệt tế bào ung thư lên một cách đáng kể.

Viện Nghiên cứu Fucoidan Nhật Bản (NPO) đã khẳng định sự phối hợp giữa Fucoidan và Betaglucan trong nấm Agaricus khi kết hợp cùng các phương pháp điều trị ung thư hiện đại sẽ mang lại hiệu quả vô cùng mạnh mẽ giúp:

• Hạn chế các tác dụng không mong muốn của hóa, xạ trị.
• Hạn chế các tế bào ung thư di căn.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống khi người bệnh chiến đấu với ung thư.

King Fucoidan & Agaricus là sản phẩm Fucoidan Nhật Bản đầu tiên được Bộ Y tế cấp phép lưu hành.

Để mua sản phẩm King Fucoidan chính hãng, mời bạn truy cập ĐIỂM BÁN chính hãng sản phẩm tại các nhà thuốc gần nhà nhất.

Hoặc gọi tới tổng đài 18000069 (miễn cước), hay số ngoài giờ hành chính 02439963961, với khách hàng miền Nam mời liên hệ 02869890286 để được tư vấn và mua hàng trực tiếp từ nhà nhập khẩu chính thức sản phẩm.

Ds. Phạm Huế

Lưu ý: Lưu ý sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng chữa bệnh. Đây là sản phẩm được khuyên dùng trong xạ trị bởi các bác sĩ điều trị ung thư các bệnh viện chuyên khoa lớn tại Việt Nam