Vị trí ung thư thực quản 1/3 trên, 1/3 giữa, 1/3 dưới nói lên điều gì?

Vị trí ung thư thực quản 1/3 trên, 1/3 giữa, 1/3 dưới không chỉ là là nơi ung thư tiến triển mà còn có thể báo hiệu về tỷ lệ điều trị và tỷ lệ sống của người bệnh. Với mỗi vị trí ung thư có thể nói rằng sẽ có độ ác tính riêng và nguy hiểm hơn một số vị trí sẽ gây khó khăn cho phẫu thuật điều trị. Hãy cùng tìm hiểu những kiến thức tổng hợp về vị trí của ung thư trong bài viết sau.

Ung thư thực quản 1/3 trên, 1/3 giữa, 1/3 dưới là gì? 

Thực quản là một ống dài nối từ vùng sụn nhẫn ở cổ họng đi bên dưới phổi và nối trực tiếp vào dạ dày. Thực quản dài khoảng 25cm và có thay đổi tùy theo mỗi cá nhân khác nhau. 

Thông thường khi nhắc đến ung thư thực quản người ta sẽ chia làm 3 vị trí là ung thư thực quản 1/3 trên, 1/3 giữa, 1/3 dưới. 

• ⅓ trên: Sẽ bao gồm phần ngắn ở cổ họng (dài khoảng 3-5cm) do vậy thường hay gộp chung với nhóm ung thư thực quản ⅓ giữa 

• ⅓ giữa: Phần thực quản này, bạn đọc có thể hình dung là 1 phần đường thực quản đi dưới phổi và dài khoảng 10cm.

• ⅓ dưới: Đây là phần thực quản đi vào ổ bụng và nối vào dạ dày dài khoảng 8cm

Lý do chia thành các vị trí như vậy là do đặc tính tế bào ung thư và di căn ở mỗi vùng nhưng quan trọng nhất là để quyết định phương pháp điều trị chính.

*Đây là cách chia khu vực thường thấy của các bác sĩ lâm sàng điều trị ung thư, còn về giải phẫu học chính xác thì thực quản được chia làm 4 phần.

Phân chia ung thư thực quản ⅓ trên, ⅓ giữa, ⅓ dưới theo mốc giải phẫu

GỌI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN

18000069

Ung thư thực quản 1/3 trên và giữa có đặc điểm gì?

Thông thường, ung thư thực quản ⅓ trên và ⅓ giữa sẽ là ung thư biểu mô tế bào vảy và các ung thư ác tính khác, đây là nhóm ung thư rất thường gặp châu Á. (Tỉ lệ >80% - theo Naoki Watanabe và đồng sự, 2014)

Yếu tố nguy cơ chính của ung thư thực quản biểu mô tế bào vảy là:

• Uống rượu 

• Hút thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá thụ động 

• Nhiễm HPV (bệnh phổ biến lây qua đường tình dục)

• Do bệnh hiếm gặp như Achalasia, hội chứng Tylosis

Triệu chứng của ung thư thực quản ⅓ trên và giữa: 

• Khó nuốt là triệu chứng chung cho cả ung thư thực quản 1/3 trên, 1/3 giữa, 1/3 dưới, nhưng đối với phần cao của thực quản triệu chứng này sẽ đi kèm với nôn ói ngay sau khi nuốt

• Khàn tiếng do ung thư phần cao này có thể chèn ép và dây thanh quản và gây khó nói, khàn tiếng

• Đau ngực lan ra sau lưng do chèn ép của khối u vào vùng trung thất (khoang tim)

• Đau xương sườn do chèn ép vào thần kinh 

• Các triệu chứng chung của ung thư như sút cân, mệt mỏi thường xuyên, đi tiêu ra máu và ói ra máu. 

Đau xương sườn là một dấu hiệu điển hình của ung thư thực quản

Biến chứng của ung thư thực quản ⅓ trên và giữa:

• Tràn dịch màng phổi do khối u xâm lấn, khiến cho người bệnh khó thở dữ dội dù không có cản trở đường khí. 

• Thiếu máu, có thể do nôn ra máu và đi phân ra máu

• Rò thực quản vào phế quản (đường dẫn khí) là biến chứng nguy hiểm nhất với nguy cơ tử vong cao. Thực quản khi bị rò rỉ thức ăn vào vùng phổi có thể gây áp xe phổi và viêm phổi.

Ung thư thực quản ⅓ trên, ⅓  giữa, ⅓ dưới sẽ có loại tế bào ung thư riêng ứng với từng vị trí. Tuy nhiên tế bào ung thư có thể xuất hiện đột biến ở vị trí lạ do vậy việc đánh giá loại tế bào ung thư dựa trên vị trí chỉ mang tính tương đối.

Xem thêm>> Dấu hiệu ung thư thực quản sớm khó nhận biết giai đoạn đầu

GỌI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN

18000069

Ung thư thực quản 1/3 dưới là gì

Đối với ung thư thực quản ⅓ dưới thường gặp là nhóm ung thư tế bào biểu mô tuyến, bệnh tương đối phổ biến ở người da trắng. (theo Naoki Watanabe và đồng sự, 2014)

Tuy nhiên trong nước ta bệnh cũng có tỉ lệ cao do di chứng từ bệnh trào ngược dạ dày điều trị kém. Giải thích cho điều này đơn giản là sự tổn thương khi axit dạ dày trào ngược lên sẽ ảnh hưởng vùng ⅓ dưới nhiều do gần với dạ dày nhất.

Trào ngược dạ dày gây barrett thực quản là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư thực quản ⅓ dưới.

Yếu tố nguy cơ: 

• Hút thuốc lá 

• Barrett thực quản 

• Trào ngược dạ dày 

• Béo phì 

Triệu chứng của ung thư thực quản ⅓ dưới: 

• Khó nuốt nhưng đi kèm với ăn không tiêu, nôn ói ra đồ ăn cũ

• Đau vùng thượng vị và đau dạ dày 

• Liệt cơ hoành (lớp cơ nằm phía dưới phổi) 

• Có cảm giác bỏng rát nặng hơn đối với người bệnh có trào ngược dạ dày thực quản

Biến chứng: 

• Rò thủng thực quản ⅓ dưới khiến thức ăn lọt vào ổ bụng gây viêm phúc mạc toàn thể

• Thiếu máu do chảy máu rỉ rả vào dạ dày 

Cần phát hiện bệnh sớm để kịp thời chữa trị

Ung thư thực quản  ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa, vị trí nào nguy hiểm hơn?

Ung thư thực quản ⅓ trên sẽ là vị trí nguy hiểm hơn so với 2 vị trí còn lại, thứ nhất là vị trí này có nhiều hạch dễ lây lan, thứ hai là do ở vị trí này rất khó can thiệp phẫu thuật triệt căn, khi cắt 1 phần thực quản ở vị trí này sẽ khó thông nối lại thực quản (do xa dạ dày).

Ngoài ra ung thư thực quản ⅓ giữa cũng tương đối nguy hiểm do nằm ở vùng hẹp gần phổi, động mạch chủ, ống ngực và trung thất (khu vực sau tim) do vậy sẽ dễ chèn ép và xâm lấn vào các cơ quan xung quanh.

Tuy nhiên, bản thân ung thư thực quản đã là một căn bệnh rất nặng nề, do vậy việc đánh giá vị trí ung thư nào nguy hiểm hơn là không cần thiết. Quan trọng nhất vẫn là phương pháp điều trị nào phù hợp với vị trí ung thư và người bệnh cần phương pháp nào.

GỌI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN

18000069

Điều trị ung thư thực quản ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa

Về nguyên tắc điều trị chung cho ung thư thực quản  ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa thì không phân biệt theo vị trí: 

• Bệnh nhân giai đoạn 0, I, IIa sẽ đáp ứng rất tốt với điều trị phẫu thuật, sau đó có thể sử dụng hóa trị và xạ trị để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại.

• Bệnh giai đoạn IIb và III thường sẽ điều trị tân bổ trợ hóa trị, xạ trị sau đó mới xem xét thực hiện phẫu thuật giảm khối u.

• Đối với ung thư giai đoạn cuối thường chỉ xem xét điều trị giảm nhẹ do không thể phẫu thuật triệt căn ung thư.

Phẫu thuật là điều trị quan trọng nhất trong giai đoạn đầu của bệnh ung thư 

Phẫu thuật 

• Đối với ung thư thực quản ⅓ dưới, ⅓ giữa: Có thể thực hiện phẫu thuật triệt căn ung thư với phương pháp Akiyama (mổ hở để cắt 1 phần dạ dày và kéo căng dạ dày để bù trừ đoạn cắt), Lewis Santy (mổ hở, kéo dài dạ dày bằng kỹ thuật cắt và nối vào thực quản).

• Đối với ung thư thực quản ⅓ trên: Rất khó để thực hiện phẫu thuật và nguy cơ tai biến sau mổ rất cao, do đó thường chỉ định hóa và xạ trị làm nhỏ khối u rồi sau đó bóc tách loại bỏ.

Nếu ung thư thực quản  ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa được phát hiện sớm và chỉ có ung thư trên bề mặt, có thể cân nhắc việc mổ nội soi và cắt hớt khối u (EMR, ESD). 

Ngoài ra còn có phương pháp cắt hoàn toàn thực quản và nuôi ăn dạ dày qua ống. Đây là phương pháp đại phẫu thuật và rất nặng nề, chỉ nên cân nhắc khi người bệnh ở giai đoạn trễ mà vẫn muốn phẫu thuật triệt căn ung thư.

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật phụ thuộc vào tình trạng bệnh 

Xem thêm>> Ung thư thực quản sau phẫu thuật và cách chăm sóc

Xạ trị 

Điều trị ung thư thực quản  ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa bằng xạ trị tuy không khác biệt về liều lượng giữa các vị trí. Nhưng khi áp tia xạ cần phải đúng nơi khối u nằm để tăng tối đa hiệu quả chiếu xạ và tránh tổn thương các tế bào lành tính xung quanh.

Liều xạ trị thường thấy là 2Gy/ngày và tổng liều là 60-70Gy.

Đối với xạ trị có đi kèm hóa trị thì 2Gy/ngày tổng liều giảm còn 54Gy.

Mỗi bệnh nhân sẽ có phác đồ xạ trị riêng

Hóa trị

Do sử dụng thuốc toàn thân nên hóa trị sẽ không phân biệt giữa vị trí ⅓ trên hay ⅓ dưới.  Liều hóa trị tùy thuộc phần nhiều vào đáp ứng của người bệnh.

Hiện nay có hơn 15 phác đồ hóa trị khác nhau và mỗi phác đồ hóa trị lại có lợi điểm riêng, với 3 mục tiêu chính là: Triệt căn ung thư, kiểm soát ung thư và giảm nhẹ ung thư.

Hóa trị là phương pháp điều trị hiệu quả đặc biệt khi đi kèm với phẫu thuật triệt căn

Việc chia ung thư thực quản  ⅓ trên, ⅓ dưới, ⅓ giữa chỉ nhằm mục đích định hình cho vị trí và phương pháp điều trị. Ung thư thực quản ⅓ trên có thể sẽ khó điều trị hơn so với ⅓ dưới tuy nhiên về tỷ lệ điều trị thành công cũng như tỷ lệ sống sót là như nhau. Việc quan trọng nhất bạn cần biết là những phương pháp điều trị mà bạn có thể thực hiện và cách để giảm nhẹ tác dụng phụ của chúng!

Để được giải đáp tất cả các vấn đề liên quan đến ung thư, vui lòng gọi đến tổng đài miễn phí cước gọi 18000069, đội ngũ chuyên gia của chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn.

Nguồn: 

• Ung thư thực quản - MSD manual

• Phương pháp phẫu thuật ung thư thực quản - Bác sĩ B.Launois, 2004

• Đánh giá đa phương thức ung thư thực quản - Tae Jung kim và đồng sự, 2009

• Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh ung bướu- Bộ Y Tế, 2020