Nấm mốc gây ung thư gan thế nào và các loại thực cần tránh xa?

Nấm mốc gây ung thư gan là một trong những nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhưng thường bị bỏ qua. Hàng ngày chúng ta có thể vô tình sử dụng các thực phẩm, vật dụng có chứa nấm mốc mà không hề hay biết. Cùng tìm hiểu các thông tin cần thiết về các loại nấm mốc gây bệnh ung thư để phòng tránh càng sớm càng tốt nhé.

Thường xuyên ăn các thực phẩm bị mốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan

1. Độc tố nấm mốc trong thực phẩm là gì?

Độc tố nấm mốc trong thực phẩm là những hợp chất độc hại được tạo ra từ một số loại nấm mốc. Chúng có thể phát triển trước hoặc sau khi thu hoạch và trong quá trình bảo quản ở điều kiện ẩm, ấm nóng… Đây là một trong những nguyên nhân gây ung thư gan do chúng có thể gây đột biến gen.

Các loại độc tố nấm mốc gây ung thư gan được tìm thấy trên nhiều loại thực phẩm như ngũ cốc, trái cây khô, các loại hạt, gia vị… 

Các nhà khoa học đã tìm thấy hàng trăm loại độc tố nấm mốc khác nhau, trong đó phổ biến và đáng lo ngại nhất cho sức khỏe con người và động vật là  aflatoxin, ochratoxin A, patulin, fumonisin, zearalenone và nivalenol/deoxynivalenol.

Trong đó, aflatoxin là một trong những loại độc tố nấm mốc gây ung thư gan nguy hiểm nhất, được tạo ra từ một số loại nấm mốc phát triển trong đất, cây cối mục nát, cỏ khô hoặc ngũ cốc khô.

Nếu nạp vào cơ thể liều lượng lớn aflatoxin sẽ gây ngộ độc cấp tính, tổn thương gan và đe dọa đến tính mạng. Theo các bằng chứng khoa học, aflatoxin có thể gây độc cho gen, làm hỏng DNA, dẫn đến ung thư ở động vật và ung thư gan ở người.

Cơ chế gây ung thư gan của nấm mốc aflatoxin như sau: Chất này có thể kích hoạt trực tiếp hoặc gián tiếp tế bào Kupffer. Đây là đại thực bào nằm trong xoang gan, khi bị kích thích sẽ giải phóng các chất gây viêm TNF-α, TGF-β, Interleukin… dẫn đến các tế bào gan bị tổn thương, có nguy cơ bị hủy hoại không hồi phục.

Mặt khác, aflatoxin cũng khiến tế bào gan làm việc quá sức khi phải khử độc liên tục, làm tăng sinh các sản phẩm trung gian tiếp tục kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động mất kiểm soát..

Chính những điều này đã khiến các tế bào gan bị chết đi nhanh chóng, gan bị suy yếu và không thể đảm nhiệm được các chức năng vốn có của nó. 

Nếu hấp thu khoảng 2,5mg aflatoxin mỗi ngày trong 3 tháng liên tục, sẽ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh ung thư gan trong vòng 1 năm.

Độc tố nấm mốc gây ung thư gan thường xuất hiện nhiều ở các loại ngũ cốc khô

2. Vì sao ăn các thực phẩm nấm mốc gây ung thư gan?

Tiêu thụ các thực phẩm chứa nấm mốc aflatoxin dễ gây bệnh ung thư, tuy nhiên một số gia đình vẫn chưa thực sự hiểu rõ về vấn đề này, họ cho rằng chỉ cần rửa sạch, chà xát hoặc phơi khô để loại bỏ hết nấm mốc thì vẫn có thể sử dụng được.

Tuy nhiên trên thực tế, nấm mốc gây ung thư gan aflatoxin không chỉ tồn tại trong nấm mốc mà độc tố của nó vẫn có thể tồn tại dai dẳng trong thực phẩm.

Bởi vì aflatoxin là một dạng chất hóa học, rất khó bị phân hủy dù ở nhiệt độ cao. 

Các độc tố aflatoxin khi xâm nhập vào cơ thể người sẽ được chuyển hóa thành dạng trung gian epoxit hoạt hóa hoặc phân hủy thành M1 ít gây độc hơn. Trong tự nhiên có ít nhất 13 dạng aflatoxin khác nhau, trong đó aflatoxin B1 là dạng độc nhất. 

Bất kỳ loại động vật nào cũng có thể nhiễm độc tố aflatoxin khi ăn phải các thực phẩm nấm mốc. Aflatoxin khi vào cơ thể sẽ tấn công chủ yếu vào gan, vì thế nó sẽ gây bệnh gan, phổ biến nhất là ung thư gan.

Độc tố aflatoxin chủ yếu tấn công trực tiếp vào gan, gây hủy hoại không hồi phục các tế bào gan

3. Những thực phẩm chứa độc tố nấm mốc mà bạn có thể đang ăn hàng ngày

Aflatoxin là loại nấm mốc gây ung thư gan vô cùng nguy hiểm, nó được xếp vào nhóm chất gây ung thư loại 1 vô cùng nguy hiểm (theo cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế).

Nguy hiểm hơn, aflatoxin tồn tại rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày mà chúng ta thường không chú ý tới. Một số thực phẩm, vật dụng có nguy cơ ẩn chứa aflatoxin mà bạn cần thận trọng bao gồm:

• Mộc nhĩ (nấm tai mèo): Là loại nấm chứa một lượng lớn protein và cellulose. Tuy bản thân nấm tai mèo không có độc tố, nhưng sau một thời gian dài bảo quản, nó có thể biến chất và tạo ra các độc tố sinh học tượng tự hoặc các vi sinh vật gây bệnh.

• Đũa mốc: Bản thân đùa không phải là vật dụng gây hại, nhưng khi chúng ta sử dụng các loại đũa tre, đũa gỗ để ăn các thực phẩm có hàm lượng tinh bột cao. Trong khe đũa có thể lưu trữ một lượng lớn tinh bột - là môi trường lý tưởng để nấm mốc phát triển. Vì vậy, bạn cần thay bộ đũa mới sau 3 đến 6 tháng sử dụng.

• Thớt gỗ: Cũng giống như đũa gỗ, ban đầu sẽ không gây hại nhưng nếu nó không được làm sạch kịp thời, lượng thức ăn còn sót lại trong điều kiện thích hợp sẽ phát triển thành nấm mốc gây ung thư gan. Hãy vệ sinh thớt ngay sau khi sử dụng, phơi khô, nếu bề mặt thớt bị mốc xanh cần vứt bỏ ngay.

• Hạt bị đắng: Các loại hạt là nguồn thực phẩm cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Tuy nhiên nếu bạn ăn phải hát bị đắng cần nhỏ ra và súc miệng kịp thời, do vị đặng của các loại hạt như hạt hướng dương, hạt điều… là dấu hiệu cho thấy aflatoxin đã được tạo ra. Thường xuyên ăn phải các hạt này sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.

• Các sản phẩm chế biến từ đậu không rõ nguồn gốc như dầu mè, bơ đậu phộng: Để giảm chi phí sản xuất, một số gian thương đã sử dụng các nguồn nguyên liệu không đạt yêu cầu, thậm chí bị mốc hỏng. Ngũ cốc bị mốc hỏng là nơi sản sinh ra rất nhiều độc tố aflatoxin.

• Gạo mốc, tinh bột hỏng: Đây đều là những môi trường thích hợp để nấm mốc phát triển và sản sinh độc tố aflatoxin. Dù bạn nấu chín gạo và các loại lương thực này thì cũng không thể loại bỏ hết lượng độc tố này. Vì thế, không nên ăn các sản phẩm bị mốc, hỏng.

Nên thay thế các loại đũa gỗ sau 3-6 tháng để hạn chế nguy cơ tiêu thụ nấm mốc

4. Làm sao để phòng tránh độc tố nấm mốc gây ung thư gan?

Việt Nam là đất nước có khí hậu nhiệt đới, mưa nhiều, nóng ẩm quanh năm, đây là điều kiện lý tưởng để các loài nấm mốc phát triển. Để hạn chế nguy cơ tiêu thụ phải các chất độc từ nấm mốc mà không hề hay biết, bạn cần lưu ý một số điểm sau đây:

• Kiểm tra kỹ trước khi sử dụng các loại ngũ cốc (ngô, khoai, sắn, gạo, bột mì…), các loại đậu (đậu đen, đậu xanh, đậu nành…), các loại hạt khô (hạt hạnh nhân, óc chó, hạt điều, hạt bí…). 

• Không sử dụng các thực phẩm khi phát hiện màu bất thường, có mùi hôi hoặc bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ bị nấm mốc.

• Trong quá trình bảo quản cần tránh để côn trùng (ruồi, muỗi, bọ) và động vật gặm nhấm tiếp xúc với thực phẩm, vì chúng có thể là nguồn lây nhiễm các tác nhân gây bệnh.

• Không mua và sử dụng các sản phẩm quá hạn sử dụng.

• Bảo quản thực phẩm ở nơi khô thoáng, sạch sẽ, tốt nhất nên bảo quản lạnh.

• Nếu muốn bảo quản thực phẩm trong thời gian dài cần đóng gói kín, hút chân không, chống ẩm và giữ lạnh.

• Không ăn thực phẩm ôi thiu, để lâu ngày dù bảo quản trong tủ lạnh.

• Không cho gia súc, gia cầm đặc biệt là bò sữa ăn thức ăn bị nấm mốc.

• Chỉ sử dụng các sản phẩm sữa tiệt trùng có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, thương hiệu có uy tín và còn hạn sử dụng.

• Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng, thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

• Rửa tay thường xuyên: Bởi vì ngoài thực phẩm, nhiều vật dụng có thể bị nhiễm độc tố aflatoxin, rửa tay thường xuyên đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh có thể giúp bạn tránh xa độc tố.

• Cố gắng sử dụng các thực phẩm tươi: Không nên tích trữ quá nhiều thực phẩm trong nhiều ngày, đây là cách hiệu quả nhất để tránh tiêu thụ phải các thực phẩm có chứa aflatoxin.

Để phòng tránh nấm mốc gây ung thư gan cần hạn chế bảo quản thực phẩm quá lâu

Ung thư gan là căn bệnh vô cùng nguy hiểm, nhưng lại có thể phát triển thầm lặng từ các sai lầm trong chế độ ăn uống, cụ thể là thường xuyên tiêu thụ các thực phẩm nấm mốc gây ung thư gan. Hy vọng qua bài viết, bạn đã thu thập được nhiều thông tin hữu ích giúp phòng tránh bệnh ung thư gan.

Để tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây bệnh, biện pháp điều trị, phòng ngừa mắc mới ung thư gan mời bạn gọi qua số tổng đài miễn cước trong giờ hành chính 18000069 hoặc số 02439963961 ngoài giờ hành chính, các chuyên viên tư vấn của Fucoidan Nhật Bản sẽ tư vấn miễn phí cho bạn.