Liệu pháp miễn dịch – Hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư?

Ung thư là căn bệnh đáng sợ của toàn cầu. Hiện nay có rất nhiều nghiên cứu tìm ra biện pháp, phương thuốc chống lại căn bệnh thế kỷ này. Dạo gần đây những thông tin về liệu pháp miễn dịch mới chữa ung thư thu hút rất nhiều sự quản tâm của người bệnh. Liệu, chúng ta có nên hy vọng quá nhiều?

Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư

1. Liệu pháp miễn dịch là gì?

Nói đến hệ miễn dịch, ai cũng hiểu về một hàng rào bảo vệ chống lại những tác nhân gây bệnh bên ngoài muốn tấn công cơ thể từ việc phát hiện đến xử lý những tác nhân gây bệnh.

Ở những bệnh nhân bị ung thư, các tế bào ung thư có khả năng trốn tránh được sự phát hiện và kiểm soát của những  tế bào miễn dịch trong cơ thể vì thế chúng không bị phát hiện và hệ miễn dịch không tiêu diệt được.

Những biện pháp hóa trị, xạ trị đưa thuốc tiêu diệt tế bào ung thư gây ra rất nhiều tác dụng phụ, hơn nữa cũng gây hại cho rất nhiều tế bào lành. Vậy tại sao không nghiên cứu ra 1 phương pháp giúp các tế bào trong hệ miễn dịch trở nên thông minh hơn và có thể tự tiêu diệt được chúng. Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư ra đời với mong muốn thực hiện được 1 cách hoàn hảo mục tiêu đó.

Trong thời gian gần đây, liệu pháp miễn dịch đã trở thành 1 phần quan trọng trong điều trị 1 số loại ung thư. Có thể hiểu nôm na, liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư có thể được thực hiện theo 1 vài cách:

• Kích thích hệ thống miễn dịch của chính cơ thể bạn làm việc chăm chỉ hoặc thông minh hơn để phát hiện và tấn công các tế bào ung thư
• Cung cấp cho cơ thể các thành phần của hệ thống miễn dịch ví dụ như các protein hệ thống miên dịch giúp tiêu diệt các tế bào ung thư

2. Phân loại liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư hiện nay

Với cơ sở chung như thế, hiện nay có một số biện pháp miễn dịch chữa trị ung thư như sau:

2.1. Kháng thể đơn dòng

Hay còn gọi là kháng thể trị liệu, là các protein của hệ thống miễn dịch được sản xuất ra trong phòng thí nghiệm. Các kháng thể này được tạo ra để gắn với vào mục tiêu cụ thể trên tế bào ung thư giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể dễ dàng nhận ra các tế bào ung thư và tiêu diệt nó dễ dàng hơn.

Có một số kháng thể đơn dòng khác cũng được tạo ra gắn vào tế bào ung thư nhưng không hề kích thích hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể thì đó là biện pháp nhắm trúng đích khác với liệu pháp miễn dịch chúng ta đang tìm hiểu ở bài viết này.

2.2. Các chất ức chế “chốt” kiểm soát miễn dịch

Các tế bào T của hệ thống miễn dịch cơ thể có nhiệm vụ phát hiện những tế bào lạ trong cơ thể (trong đó có tế bào ung thư) để tấn công tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, khi đó hệ miễn dịch cũng sản xuất ra 1 loạt các phân tử giúp tránh làm hại các tế bào lành khỏi cuộc tấn công người ta gọi là các “chốt” kiểm soát.

Sau nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện ra, các tế bào ung thư đã sử dụng những “chốt” kiểm soát này để tránh né được sự truy quét của tế bào T miễn dịch. Như vậy, những chất ức chế được “chốt” này sẽ giúp tế bào T hay hệ miễn dịch của cơ thể làm việc được chính xác hơn, các tế bào ung thư se bị tiêu diệt triệt để.

2.3. Vaccin điều trị ung thư

Vắc xin điều trị ung thư khác với vaccin phòng bệnh chúng ta thường sử dụng trong các chương trình tiêm chủng. Đây là loại vaccin giúp cơ thể chống lại tế bào ung thư bằng cách tăng cường hệ thống miễn dịch phản ứng lại với các tế bào ung thư. Các loại vắc xin như thế bao gồm:

• Cytokine: chính là các protein tạo ra từ chính cơ thể của bạn, chúng đón g vai trò quan trọng trong các phản ứng miễn dịch bình thường của cơ thể và cả khả năng đáp ứng với bệnh ung thư. Hai loại Cytokine chính được sử dụng trong điều trị ung thư là Interferon và Interleukin
• Bacillus Calmette-Guérin (BCG): Đây là vi khuẩn sống đông khô (số lượng cao gấp nhiều lần so với vắc xin lao BCG thông thường) được FDA phê duyệt giúp điều trị ung thư bàng quang bằng cách tiêm trực tiếp vào bàng quang nó kích thích hệ thống miễn dịch chống lại tế bào ung thư bàng quang. BCG cũng đang được nghiên cứu trong điều trị các loại ung thư khác.

Vắc xin điều trị  ung thư cho bệnh nhân là 1 trong những liệu pháp miễn dịch

2.4. Biện pháp chuyển tế bào nuôi dưỡng hay còn gọi là liệu pháp miễn dịch tự thân

Là biện pháp nhằm tăng cường khả năng chống lại tế bào ung thư 1 cách tự nhiên cho tế bào T bằng cách kết hợp với thu thể kháng nguyên khảm CARs. Các nghiên cứu nhận thấy các tế bào T kết hợp với CARs có tiềm năng đáng kinh ngạc chống lại các tế bào ung thư.

Trong biện pháp này, các tế bào T-CARs được lấy từ khối u của bạn được tăng sinh trong phòng thí nghiệm. Sau đó, những tế bào T-CARs tích cực nhất trải qua vòng đánh giá kiểm tra chất lượng các tế bào T được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm sẽ được tiêm trở lại cơ thể bạn. Lúc này, chúng hoạt động bình thường để chiến đấu với với tế bào ung thư.

3. Liệu pháp miễn dịch liệu có đem lại hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư?

Người ta kỳ vọng rất nhiều vào liệu pháp miễn dịch, là biện pháp thông minh nhất giúp cơ thể chống lại tế bào ung thư. Tuy nhiên, hiệu quả của nó còn rất khiêm tốn, đa phần còn đang trong quá trình nghiên cứu.

• Biện pháp ức chế “chốt” kiểm soát miễn dịch: Chỉ được chỉ định cho các bệnh nhân ung thư da thể hắc tố, ung thư bàng quang, ung thư phổi không tế bào nhỏ, ung thư thận giai đoạn muộn, di căn. Những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp cổ điển như phẫu thuật, cạ trị, hóa trị, nhắm trúng đích mới chỉ định liệu pháp này. Hơn nữa, giá của mỗi lọ thuốc theo phương pháp này lên đến hàng trăm nghìn USD. Tuy nhiên, ở Việt Nam, một số bệnh viện ung bướu như BV ung bướu TP HCM, BV K Hà Nội, BV Chợ Rẫy…đang có chương trình thử nghiệm thuốc lâm sàng mỗi lọ thuốc lên đến 62 triệu đồng và được bảo hiểm y tế chi trả.
• Liệu pháp CARs: đã được chứng minh tính khả thi trong lâm sàng điều trị tuy nhiên thật đáng buồn là lợi ích đi kèm với tác dụng phụ to lớn có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân ung thư hội chứng giải phóng Cytokine quá mức gây độc thần kinh, tấn công nhầm đích, suy hô hấp cấp. FDA đã phê duyệt 2 loại thuốc của phương pháp này điề trị ung thư máu và bàng quang là Kymriah 470.000 USD và Yeskarta 373.000 USD – một chi phí quá đắt đối với bệnh nhân ung thư tại VIệt Nam.

Liệu pháp miễn dịch vẫn là hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư

Như vậy điều trị ung thư bằng miễn dịch được chỉ định còn tùy vào:

• Loại ung thư của bạn và mức độ tiến triển của nó
• Loại liệu pháp miễn dịch nhận được
• Đáp ứng của cơ thể đối với từng liệu pháp đó

Các nhà khoa học trên thế giới vẫn đang nghiên cứu các biện pháp mới, cải tiến những biện pháp cũ để chống lại căn bệnh ung thư quái ác. Chúng ta có quyền hy vọng vào những biện pháp trong tương lai như liệu pháp miễn dịch chống ung thư. Việc của bạn bây giờ là không ngừng hy vọng, lạc quan và tiếp nhận điều trị đúng cách theo phác đồ của bác sĩ điều đó sẽ giúp cho việc điều trị ung thư của bạn rất nhiều.