Gợi ý dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư đường mật di căn gan

Câu hỏi: Chào bác sĩ, mẹ em năm nay 58 tuổi, phát hiện ung thư đường mật trong gan di căn qua gan tiên lượng không khả quan lắm. Mẹ vừa vô hóa trị đợt 1 ngày 1/7. Sau khi truyền xong mẹ có ói, nhưng không mệt. Về nhà ăn cơm ngủ ngon được 2 ngày. Qua ngày thứ 3, mẹ bị đau lâm râm quanh bụng, đau giữa ngực, lâu lâu thấy nhói ở tim (mẹ không bị bệnh tim). Do sợ ăn cơm khó tiêu gây đau bụng nên mấy hôm nay em cho mẹ ăn cháo mà vẫn không bớt đau. Hiện mẹ em sút cân còn 39kg thôi ạ. Cho em hỏi có cách nào giảm được tình trạng trên không và chế độ ăn cho người bị ung thư gan nên ăn uống thế nào cho hợp lý, có cần kiêng gì không ạ? Em nghe nói có thực phẩm chức năng hỗ trợ rất tốt cho sức khỏe và giúp người bệnh khỏe hơn. Bác sĩ cho em xin ý kiến có nên dùng không ạ?

Chuyên gia giải đáp:

Gợi ý dinh dưỡng

Phụ nữ tuổi 58 ung thư gan mà còn có 39kg. Tôi muốn bạn cung cấp chiều cao, và cân nặng trước khi điều trị. Tôi nghĩ mẹ bạn bị thiếu năng lượng truyền dẫn. Để có thể đạt tới cân nặng chuẩn từ 39kg, mẹ bạn thiếu nhất ít nhất 7kg, tùy theo chiều cao bao nhiêu. Để có chế độ dinh dưỡng tăng cân, năng lượng hàng ngày nạp vào lớn hơn năng lượng tiêu hóa.

Mẹ đang đau lâm râm, không có bệnh tim mà vẫn đau vùng đó mấy ngày thì có thể cho mẹ ăn cháo nếu mẹ thích. Nếu mẹ không thích ăn cháo, có thể xay bột như trẻ em. Hoặc nấu ăn cùng gia đình, cho mẹ ăn cơm nát. Nấu cơm nát rất dễ, trên nồi cơm điện có 3-4 chân, bên đối diện 1 góc sẽ có cơm nát phù hợp. Đối với mẹ, mỗi bữa chỉ cần 1 miệng bát con, đặc loãng hoàn toàn do khả năng nuốt của mẹ. Nếu nuốt được, ăn đặc hơn thì dễ tăng cân hơn.

Ca mật mà di căn gan thì nên hạn chế chất béo động vật, không dùng mỡ. Cơm nát, bột hoặc cháo ngày 4 bữa. Cháo đặc loãng tính theo khả năng nuốt, cho thêm vào đó thịt cá tôm đều được. Cháo cá sẽ dễ tiêu. Có thể nấu cháo trứng. Tuy nhiên, cháo trứng vị hơi nhạt nhẽo. Mỗi bữa 40-45 gram thịt hoặc tôm. Cứ tính mỗi ngày 1,6 lạng (thịt, tôm,…) cho vào 4 miệng bát.

Tôm có thể luộc lên, bóc nõn, băng ngang thớ, đập nhẹ, xé từng thớ con tôm ra được.

Mỗi bát cháo cho 10ml chất béo tinh chế từ dầu cá hoặc dầu thực vật (dầu đậu nành, olive, dầu hướng dương) để cung cấp acid béo không no cần thiết.

Bên cạnh chế biến, nên động viên mẹ ăn để khỏe lên.

Chế biến nên phù hợp thay đổi với từng giai đoạn.

Khi cho dầu ăn, nên khuấy đều.

Thành phần cuối cho vào cháo là rau, có thể là hấp hay luộc rau lên trước cũng được, xay hoặc nghiền. Cho vào 30-40 gram lá rau. Nên luộc chín bởi cho rau sẵn cho vào làm vị ngái, và mất chất chống oxy hóa do băm nhỏ rau.

Ăn cháo xong có thể cho mẹ uống nước ép như bưởi, cam, dưa hấu. Sau đó khi mẹ dễ ăn hơn thì cho mẹ uống sinh tố.

Ngoài 4 bữa, có thể cho mẹ uống sữa, tùy thuộc vào cơ thể chọn loại sữa phù hợp. sữa uống chen vào khoảng cách giữa các bữa cháo/bột/cơm nát. Sữa giúp mẹ bổ sung canxi, tăng cường dinh dưỡng.

Sữa còn có thể nuôi trẻ sơ sinh lớn rất nhanh bởi sữa có nhiều dinh dưỡng, năng lượng trong đó.

Bệnh nhân có nên sử dụng thực phẩm chức năng?

Thực phẩm chức năng là giao thoa giữa thực phẩm và thuốc. Bởi nó là thực phẩm có những chức năng đặc biệt hỗ trợ sức khỏe. Đây là phần bổ sung vào chất dinh dưỡng mà chúng ta còn thiếu trong bữa ăn thông thường.

Nhìn chung chúng ta có thể bổ sung nếu trong bữa ăn còn thiếu.

Việc lựa chọn TPCN cho từng người rất quan trọng. TPCN mà từng người cần chọn là thứ mình đang thiếu, bổ sung vi chất đang thiếu. Vi chất hay thiếu là sắt, kẽm, selen, vitamin D, vitamin A. Một số TPCN chứa canxi. Để biết thiếu gì, nên có xét nghiệm, để biết điều chỉnh. Có thể đi khám dinh dưỡng để biết.

TPCN từ tảo, nấm có tốt không? 2 thực phẩm này rất tốt đối với cơ thể. Không phải ăn để lấy đạm đâu. Nếu lấy đạm nó đưới dạng peptit hay acid amin, nên họ chắt lọc tinh túy trong đó rồi. Trong đó có chứa hoạt chất sinh học chống lại lão hóa trong cơ thể, chống gốc tự do. Chuyển hóa hay tạo ra gốc tự do là lipid. Vì vậy nên thận trọng khi dùng chất béo: chất béo dùng đi dùng lại, transfat, nó tấn công tế bào khác lấy điện từ, làm tổn thương tế bào. Nếu sử dụng TPCN có tảo nấm có chứa vi chất chống gốc tự do kẽm, flavonoid, beta glucan,….các yếu tố vi lượng chống lại gốc tự do.